Սթրիթ արտը՝ Ապարանի նոր գրավչություն

Կանադահայ նկարչուհի Լուսնակը եկել է Ապարան՝ մասնակցելու քանդակագործության միջազգային 2-րդ ամենամյա սիմպոզիումին։ Այն համախմբել է 22 արվեստագետների աշխարհի 16 երկրներից։ Նրանցից 3-ը՝ Լուսնակը, Դարեկ Սոլուսը և Կարեն Աշիմյանը, 20 օր տևող սիմպոզիումի ընթացքում նկարազարդելու են քաղաքի պատերը՝ Ապարանը դարձնելով ժամանակակից արվեստի գողտրիկ անկյուն։

Սթրիթ արտն անընդհատ զարգանում ու տարաբնույթ է դառնում, դա փողոցի արվեստն է: Այս արվեստով են վարակվել Հայաստանի մի շարք քաղաքներ: Օրինակ՝ Գյումրիում «ապրում» են ծխող Պիկասոն, Կլիմտի «Հուդիթը», Չառլի Չապլինը: Իսկ Ճամբարակը նոր է սկսել տարաբնույթ հյուրեր ընդունել ողջ աշխարհից: Քաղաքն իր ներկայությամբ է լցրել Վան Գոգը և սպասում է մյուս հյուրերի ժամանմանը:

Ինչպես նշում է Ապարան համայնքի ղեկավարի տեղակալ Հրայր Մկրտչյանը՝
քանդակագործության միջազգային սիմպոզիումը նպաստում է քաղաքում տուրիզմի զարգացմանը։

«Ապարան համայնքում բազմաթիվ դիտարժան վայրեր կան, բայց, ցավոք սրտի, դրանք ոչ մի կերպ չեն գովազդվում, չեն գրավում մարդկանց։ Այս սիմպոզիումն
օգնում է դիմագծեր հաղորդել Ապարանին ու քաղաքը հետաքրքիր դարձնել զբոսաշրջիկների համար»։

Համայնքի ղեկավարի տեղակալ խոսքով՝ այս միջոցառման մի քանի բաղադրիչներ դրական ազդեցություն են թողնում տարբեր ոլորտներում։ Ապարանի քանդակագործության սիմպոզիումի շնորհիվ Հայաստանում շրջանառվում է արտ-տուրիզմի գաղափարը: Համայնքը տնտեսապես զարգանալու կարիք ունի: Այս նախաձեռնությունը հետաքրքրություն է առաջացնում արվեստի հանդեպ, իսկ Ապարանը դառնում է միջազգային հարթակ՝ քանդակագործների շփման, աշխատանքների և գաղափարների ներկայացման համար:

Ապարան քաղաքի արվեստի դպրոցի սաները նույնպես ներգրավվել են քաղաքի գունազարդման գործում։

Գրաֆիտին աշխարհում թույլատրված և չթույլատրված արվեստի տեսակն է: Երբեմն արվեստագետները իրենք են ընտրում (առանց թույլատրության) քաղաքային այն պատերը, որոնք ուզում են նկարազարդել ժամանակակից սթրիթ արտի կանոններով: Երբեմն էլ քաղաքային իշխանություններն իրենք են պատվիրում քաղաքային լանդշաֆտը չփչացնող, բազմազան ու գունեղ դարձնող գրաֆիտիներ՝ այդ նպատակով հրավիրելով փողոցային արվեստով զբաղվող նկարիչների:

Իռլանդիայի ներկայացուցիչ Դարեկ Սոլուսի աշխատանքները հայտնի են աշխարհի խոշոր քաղաքներում, ինչպիսիք են՝ Մայամին, Նյու-Յորքը, Լոնդոնը, Մոնրեալը, Դուբլինը։ Ապարանում իռլանդացի նկարիչը կերտել է հայ բանաստեղծ Եղիշե Չարենցի դիմանկարը։

«Կարդացել եմ, որ Եղիշե Չարենցին հայերն ընդունում են որպես բարձրագույն արժեքների տեր մարդու, նրան սիրում են, հիշում, և, ահա, ես մտածեցի, որ հետաքրքիր կլինի նրան միշտ փողոցում տեսնել», - ասում է իռլանդացի արվեստագետը։

Դարեկ Սոլուսի կարծիքով՝ սթրիթ արտը չափազանց կարևոր ազդեցություն է ունենում քաղաքի կյանքի ու հետագա զարգացման վրա։

«Սթրիթ արտը նոր գույներ ու թարմ գաղափարներ է բերում քաղաք։ Երբ փողոցը զարդարված է արվեստի գործերով, դու երբեմն ստիպված չես լինում այցելել թանգարան․ արվեստն այստեղ է ու բոլորի համար»։

«Ինձ հետաքրքրում է բնության առեղծվածը, սիրում եմ բացահայտել՝ ինչպես է կառուցված այն, ու դա պատկերում եմ իմ աշխատանքներում: Մենք ոչնչացնում ենք բնությունը ու կառուցում քաղաքներ: Ուզում եմ՝ գնահատենք բնության առեղծվածն ու մոտ լինենք նրան, և հենց այս ուղերձն էլ դնում եմ իմ աշխատանքներում ու փորձում մարդկանց հանգուցել աշխարհին՝ բնությանը »։

Ավստրալիայից Ապարան հասած սիմպոզիումի մասնակից Ջոյ Հեյլենն աշխատում է երկաթյա թիթեղներով։ Ջոյին դուր էր եկել Հայաստանում աշխատելը։

«Հայաստանում ապրելը բավականին էժան է, բացի այդ՝ մարդիկ այստեղ բարի են ու հյուրասեր, նրանք ինձ համար սուրճ և ուտելիք են պատրաստում։

Հայաստանը կանաչ լանդշաֆդտ է՝ բնակեցված բարի մարդկանցով»,- ասում է ավստրալուհին:

Սիմպոզիումի բերած նորամուծությունները ապարանցիներին դուր են գալիս: Երկրորդ տարին է՝ ամռան սկզբում քաղաքում մուրճի թակոցները առաջին հերթին հենց բնակիչներին են գրավում: Տեղացիները գալիս են հետևելու վարպետների աշխատանքին և պատկերացնելու Ապարանը զարդարող արվեստի գործերը: Ապարանցի Ազատ Առաքելյանը նշում է, որ Ապարանում ստեղծվող գործերը քաղաքին դեմք են տալիս։

«Երբ հարցնում են՝ որտեղից ես, այս հարցին սովորաբար հաջորդում է հետևյալ հարցը՝ ձեր քաղաքն ինչո՞վ է հայտնի։ Էն ժամանակ, բացի Գնթունիքից, ոչ մի պատասխան չունեի, հիմա կասեմ՝ ժամանակակից արվեստի գործերով, փողոցային արվեստով»։