ԱԼԱՎԵՐԴԻԻ ԱՅԳԻՆԵՐԻ
ՄԱՅՐԱՄՈՒՏԸ
ՄԱՅՐԱՄՈՒՏԸ
Նախկին արդյունաբերական Ալավերդիում հուշ են դարձել
նաև հանրային տարածքները
նաև հանրային տարածքները
Դեբեդի ափերին և լեռնահովտում ծվարած Ալավերդին, թեև հրաշալի բնություն ունի և կարող էր հաջողված զբոսաշրջային կենտրոն լինել, հայտնի է դարձել Հայաստանի գունավոր մետաղների արդյունաբերության մեջ պղնձի արտադրությամբ հսկայական դերի շնորհիվ:
Հանքարդյունաբերության մոտ 250 տարվա պատմությունն ընդհատվեց 2018թ-ին, երբ փակվեց Ալավերդու պղնձամոլիբդենային գործարանը։ Այժմ քաղաքում որևէ ուղղություն զարգացած չէ:
Ալավերդի համայնքի մակերեսը 47.99 քառ. կմ է։ Կանաչապատ տարածքներն այժմ չնչին մասն են կազմում, մինչդեռ տասնամյակներ առաջ քաղաքում բազմաթիվ պուրակներ ու այգիներ կային։
ԽՍՀՄ-ի տարիներին միայն Սանահին-Սարահարթ թաղամասի հսկայական զբոսայգին ընդգրկել է մոտ 3,04 հա կանաչապատ տարածք։ Քարափի վրա գտնվող այգին ճեմուղիներ է ունեցել, սալիկապատ հատվածներ, նստարաններ, բազմատեսակ ծառեր: Այգու եզրապատնեշը պատշգամբ է ծառայել քարափի գլխից՝ քաղաքի ներքևի հատվածի տեսարանով հիացողների անվտանգության համար։
Քաղաքի նախկին բոլոր կանաչապատ տարածքներն այժմ գրեթե չեն ծառայում ըստ նշանակության: Դրանց մեծ մասը տերեր ունեն և դադարել են ասոցացվել հանրային տարածքի հետ:
Ալավերդի համայնքի մակերեսը 47.99 քառ. կմ է։ Կանաչապատ տարածքներն այժմ չնչին մասն են կազմում, մինչդեռ տասնամյակներ առաջ քաղաքում բազմաթիվ պուրակներ ու այգիներ կային։
ԽՍՀՄ-ի տարիներին միայն Սանահին-Սարահարթ թաղամասի հսկայական զբոսայգին ընդգրկել է մոտ 3,04 հա կանաչապատ տարածք։ Քարափի վրա գտնվող այգին ճեմուղիներ է ունեցել, սալիկապատ հատվածներ, նստարաններ, բազմատեսակ ծառեր: Այգու եզրապատնեշը պատշգամբ է ծառայել քարափի գլխից՝ քաղաքի ներքևի հատվածի տեսարանով հիացողների անվտանգության համար։
Քաղաքի նախկին բոլոր կանաչապատ տարածքներն այժմ գրեթե չեն ծառայում ըստ նշանակության: Դրանց մեծ մասը տերեր ունեն և դադարել են ասոցացվել հանրային տարածքի հետ:
Սանահին-Սարահարթի զբոսայգին՝ գեղեցիկ հիշողություն
«Սարահարթ թաղամասի ժողովուրդը հավաքվում էր այդտեղ, զբոսնում։ Նստարաններ, սրճարաններ կային, մի խոսքով, հրաշալի վայր էր և երիտասարդների ժամանցի, և տարիքով ավելի մեծերի՝ հանգիստը վայելելու համար։ 90-ականներին ես հենց հարևանությամբ էի ապրում և ականատես եղա, թե ինչպես 2 շաբաթվա մեջ ամբողջ այգին պարզապես հատվեց։ Երկար ժամանակ տարածքն էդպես դատարկ էլ մնաց: Հետո մարդիկ սկսեցին կամաց-կամաց այգու հատվածներ վերցնել ու մշակել»,- հիշում է Սանահին-Սարահարթ թաղամասի բնակիչ Հրաչյա Պապինյանը։
Երբեմնի մեծ ու գեղեցիկ զբոսայգին վերածվեց կտոր-կտոր մշակովի այգիների, որոնք սեփականաշնորհված չեն։ Դրանց ոչ օրինական տերերը ցանկապատել են տարածքները, դռների վրա կողպեք տեղադրել։ 3,04 հա տարածքը մինչ օրս համայնքային փաստաթղթերում գրանցված է որպես համայնքային սեփականություն հանդիսացող այգի։
«Ինձ ոչ ոք չի դիմել էդ մշակովի այգիները սեփականաշնորհելու նպատակով։ Սակայն, եթե դիմեն էլ՝ կմերժեմ։ Նախ, որովհետև տարածքով երկու կարևոր խողովակաշար է անցնում՝ դեպի Նոյեմբերյան գնացող խմելու ջրի խողովակաշարն ու գազատարը։ Ստացվում է, որ այդ տարածքներն օտարման ենթակա չեն։ Երկրորդ պատճառը, որն անձամբ ինձ համար ավելի կարևոր է, նախկին զբոսայգին վերականգնելու երազանքն ու անհրաժեշտությունն է»,- ասում է Ալավերդու համայնքապետ Սասուն Խեչումյանը։
Երբեմնի մեծ ու գեղեցիկ զբոսայգին վերածվեց կտոր-կտոր մշակովի այգիների, որոնք սեփականաշնորհված չեն։ Դրանց ոչ օրինական տերերը ցանկապատել են տարածքները, դռների վրա կողպեք տեղադրել։ 3,04 հա տարածքը մինչ օրս համայնքային փաստաթղթերում գրանցված է որպես համայնքային սեփականություն հանդիսացող այգի։
«Ինձ ոչ ոք չի դիմել էդ մշակովի այգիները սեփականաշնորհելու նպատակով։ Սակայն, եթե դիմեն էլ՝ կմերժեմ։ Նախ, որովհետև տարածքով երկու կարևոր խողովակաշար է անցնում՝ դեպի Նոյեմբերյան գնացող խմելու ջրի խողովակաշարն ու գազատարը։ Ստացվում է, որ այդ տարածքներն օտարման ենթակա չեն։ Երկրորդ պատճառը, որն անձամբ ինձ համար ավելի կարևոր է, նախկին զբոսայգին վերականգնելու երազանքն ու անհրաժեշտությունն է»,- ասում է Ալավերդու համայնքապետ Սասուն Խեչումյանը։
2019 թ․-ին փորձ է արվել այգիներից որոշ հատված օգտագործել՝ երեխաների համար խաղահրապարակ կառուցելու նպատակով։ Սակայն ծրագիրը դեմ է առել այգին մշակող մարդկանց դժգոհությանը։ Խնդրահարույց թեմայի շուրջ նախկին հանրային տարածքը սեփականացրած մարդիկ հրաժարվում են խոսել:
«Թեև օրենքը մեր կողմից է, և իրավաբանորեն տվյալ մարդիկ այդ այգիների սեփականատերեր չեն հանդիսանում, սակայն մենք չկարողացանք դեմ գնալ իրենց դժգոհություններին: Ի վերջո, ահագին գործ են արել, բերք են մշակել»,- ասում է Սասուն Խեչումյանը:
Նա նաև վստահեցնում է՝ հետագայում զբոսայգին վերակառուցելու մեծ ծրագիր ունենալու հնարավորության դեպքում այդ դժգոհությունները հաշվի չեն առնվելու։ Մինչ այդ, Սանահին-սարահարթ թաղամասի բնակիչները երեկոյան ժամերին զբոսնում, երեխաներն էլ խաղում ու հեծանիվ են քշում նախկին զբոսայգու երկայնքով ձգվող բանուկ փողոցում։
Մարզադաշտն՝ առանց մարզիկների
Տարիներ առաջ դեռևս գործող զբոսայգու պատշգամբից ֆուտբոլի սիրահարները հետևում էին մարզադաշտում տեղի ունցող առաջնություններին։ Քաղաքի վերևի հատվածից դեպի ներքև բացվող տեսարանը թույլ էր տալիս տեսնել խաղի ողջ պատկերը։ Այժմ մարզադաշտը նույնպես լքված է ու չի գործում։ Այն մոտ 1,26 հա է, պատկանում է «Վալլեքս» խմբի ընկերությունների «Վալլեքս Կապիտալ» ՓԲ ընկերությանը։
Ալավերդիի մարզադաշտն իր նշանակությամբ ծառայել է ԽՍՀՄ-ի տարիներին: Քաղաքը ֆուտբոլի թիմ է ունեցել, որի կազմում էր նաև «Մետալուրգ» ֆուտբոլային ակումբի նախկին նախագահ, Հայաստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի Լոռու մարզի ներկայացուցիչ Ռուբեն Ծատինյանը։ Մարզադաշտի անունը կրող «Մետալուրգ» ֆուտբոլային ակումբը Ռուբեն Ծատինյանը հիմնել է 2003թ․-ին, թիմի մարզումներն ու առաջնություններն անց են կացվել համանուն մարզադաշտում։ «Մետալուրգի» պատանեկան թիմը 2008-2009թթ․-ին 2 անգամ դարձել է Հայաստանի Բ խմբի առաջնության հաղթող։
Ալավերդիի մարզադաշտն իր նշանակությամբ ծառայել է ԽՍՀՄ-ի տարիներին: Քաղաքը ֆուտբոլի թիմ է ունեցել, որի կազմում էր նաև «Մետալուրգ» ֆուտբոլային ակումբի նախկին նախագահ, Հայաստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի Լոռու մարզի ներկայացուցիչ Ռուբեն Ծատինյանը։ Մարզադաշտի անունը կրող «Մետալուրգ» ֆուտբոլային ակումբը Ռուբեն Ծատինյանը հիմնել է 2003թ․-ին, թիմի մարզումներն ու առաջնություններն անց են կացվել համանուն մարզադաշտում։ «Մետալուրգի» պատանեկան թիմը 2008-2009թթ․-ին 2 անգամ դարձել է Հայաստանի Բ խմբի առաջնության հաղթող։
Ակումբի գործունեությունը տևել է 7 տարի: Այն դադարել է գործել 2013թ․-ին, քանի որ, ինչպես նշում է Ռուբեն Ծատինյանը, «Վալեքս» ընկերությունը հրաժարվել է ֆինանսավորելուց։ Նրա խոսքով, ընկերության աջակցությունը զգալի է եղել թիմի համար. ֆինանսավորել են առաջնությունները, զբաղվել մարզադաշտի պահպանությամբ։
Հետո, ըստ Ռուբեն Ծատինյանի, ընկերությունն իր բիզնես շահերն ավելի կարևորեց, քան քաղաքի երեխաների ու երիտասարդների զբաղվածությունն ու մարզական պատրաստվածությունը։ Ընկերության կողմից տեղափոխվել են մարզադաշտի նստարանները. տարածքը հիմա ոչ պահակ ունի, ոչ էլ որևէ կերպ վերահսկվում կամ մշակվում է։
Հետո, ըստ Ռուբեն Ծատինյանի, ընկերությունն իր բիզնես շահերն ավելի կարևորեց, քան քաղաքի երեխաների ու երիտասարդների զբաղվածությունն ու մարզական պատրաստվածությունը։ Ընկերության կողմից տեղափոխվել են մարզադաշտի նստարանները. տարածքը հիմա ոչ պահակ ունի, ոչ էլ որևէ կերպ վերահսկվում կամ մշակվում է։
- Ռուբեն ԾատինյանՀայաստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի Լոռու մարզի ներկայացուցիչ«Ալավերդու «Մետալուրգ» մարզադաշտի նման մարզադաշտը կարելի՞ ա անգործության մատնել։ Հանդերձարանները դարձել են զուգարաններ։ Ես քանի տարի ա՝ չեմ կարողանում մարզադաշտ գնալ, խայտառակ վիճակ ա։ Ոչ քաղաքապետարանին են տալիս, ոչ էլ ուրիշին։ Ալավերդին Հայաստանի էն եզակի քաղաքներից ա, որ մարզադաշտ ունի, գործարանատիրոջ ձեռքին ա, սեփականություն ա ու սենց խայտառակ վիճակում»:
- Դավիթ Թորոսյան«Մետալուրգ» ֆուտբոլային թիմի նախկին անդամ«Նախ առողջ ապրելակերպ էր, հետո էլ սպորտի միջոցով օգնում էր, որ երիտասարդների մոտ ձևավորվեին արժեքներ՝ կամք, նպատակասլացություն, չհանձնվելու կարողություն։ Սրանք անձնային հատկանիշներ և որակներ են, որոնք անհրաժեշտ են երիտասարդներին։ Գուցե «Մետալուրգը» հանրապետության լավագույն մարզադաշտը չէր, բայց տարածաշրջանի կամ գոնե քաղաքի մասշտաբով մեծ խնդիր էր լուծում»:
Քաղաքի երիտասարդների շրջանում առողջ ապրելակերպի ու ֆուտբոլի նկատմամբ կրկին հետաքրքրությունը մեծացնելու համար ՀՀ Ֆուտբոլի ֆեդերացիայի ֆինանսավորմամբ Ալավերդիում շուտով արհեստական խոտածածկույթով տարածք կստեղծվի, և «Մետալուրգ» ֆուտբոլային ակումբը կվերսկսի իր գործունեությունը։
«Վալեքս» ընկերությունը մարզադաշտի հետ կապված իր հետագա պլաններն ունի, որոնք դեռևս քննարկման փուլում են: «Ինչպես նախկինում, այնպես էլ այժմ, խմբի ընկերությունների կողմից իրականացվում են մարզադաշտի և դրա հարակից տարածքի սպասարկման, վերահսկման և բարեկարգման աշխատանքներ` ըստ անհրաժեշտության»,- ասվում է ընկերության պաշտոնական գրության մեջ:
«Վալեքս» ընկերությունը մարզադաշտի հետ կապված իր հետագա պլաններն ունի, որոնք դեռևս քննարկման փուլում են: «Ինչպես նախկինում, այնպես էլ այժմ, խմբի ընկերությունների կողմից իրականացվում են մարզադաշտի և դրա հարակից տարածքի սպասարկման, վերահսկման և բարեկարգման աշխատանքներ` ըստ անհրաժեշտության»,- ասվում է ընկերության պաշտոնական գրության մեջ:
Ընկերության կողմից վերջերս վերանորոգվել է դեպի մարզադաշտ տանող հետիոտնային կամուրջը, որն անցնում է Դեբեդ գետի վրայով: Մարզադաշտը ծառայել է ոչ միայն ֆուտբոլի, այլև քաղաքի մյուս մեծամասշտաբ միջոցառումների համար: Այն միակ տեղանքն է քաղաքում, որտեղ ուղղաթիռը վայրէջք կատարելու հնարավորություն ունի։ Թեպետ դաշտի առատ խոտածածկը մշակելու անհրաժեշտություն կա, բայց դա երիտասարդներին չի խանգարում մարզվելու կամ պարզապես ընկերների հետ զբոսախնջույք կազմակերպելու համար։ Այլընտրանք չունեն․ Ալավերդիում այգիների ու պուրակների պակաս կա։
Էնգելսի զբոսայգու տեղում՝ մանկապարտեզ
ԽՍՀՄ-ի տարիներին մեկ այլ այգի գործել է քաղաքի ներքևի հատվածում՝ Էնգելս թաղամասում։ 0,73 հա տարածքով քաղաքային զբոսայգուց օգտվել են հիմնականում Էնգելս թաղամասի բնակիչները։ Այժմ կանաչապատ տարածքի հետքն էլ չի մնացել։ Մի մասը նորակառույց մանկապարտեզի շենքն ու բարեկարգ բակն են զբաղեցնում (0.37 հա), մյուս մասում էլ երեխաների համար խաղահրապարակ է կառուցվել (0,73 հա)։
Համայնքապետարանը նախատեսում էր առանձին հավաքարարի հաստիք զբոսայգում, որը կհետևեր այգու մաքրությանն ու պահպանությանը։ Սակայն խաղահրապարակը չի մաքրվում, բնակիչներն էլ գրեթե չեն օգտվում դրանից։ Այստեղ նախատեսված էր նաև զուգարան ու լողավազան կառուցել, սակայն աշխատանքներն ընդհատվել են նախորդ ձմռանը և դեռևս չեն վերսկսվել։
Համայնքապետարանը նախատեսում էր առանձին հավաքարարի հաստիք զբոսայգում, որը կհետևեր այգու մաքրությանն ու պահպանությանը։ Սակայն խաղահրապարակը չի մաքրվում, բնակիչներն էլ գրեթե չեն օգտվում դրանից։ Այստեղ նախատեսված էր նաև զուգարան ու լողավազան կառուցել, սակայն աշխատանքներն ընդհատվել են նախորդ ձմռանը և դեռևս չեն վերսկսվել։
Ալավերդու հայտնի «Սադը»
Ալավերդու կենտրոնական հատվածում ևս կանաչապատ տարածք կա։ Ալավերդցիների շրջանում այն հայտնի է որպես «սադ» (ռուսերեն՝ сад): Այգին գտնվում է շուկայի հարևանությամբ և գրեթե երբեք քաղաքացիների համար որպես հանգստի վայր չի ծառայել: Ավելի հաճախ քրեական պարզաբանումների, կռիվների համար նախատեսված վայր է։
Մեկ անգամ չէ, որ այգում կրակոցներ են հնչել ու սպանություններ տեղի ունեցել։ Վերջին տարիներին այգում սրճարան կառուցվեց, որը շատ կարճ գործեց։ Տարածքի մի մասը սեփականատեր ունի, համայնքին պատկանում է 0,1 հա-ն։ Այգում հիմա նստարաններ և երեխաների համար խաղասարքեր են տեղադրվել բնակիչների կողմից, որպեսզի կանխվի տարածքը շուկայի վերածելու համայնքապետարանի մտադրությունը։
Մեկ անգամ չէ, որ այգում կրակոցներ են հնչել ու սպանություններ տեղի ունեցել։ Վերջին տարիներին այգում սրճարան կառուցվեց, որը շատ կարճ գործեց։ Տարածքի մի մասը սեփականատեր ունի, համայնքին պատկանում է 0,1 հա-ն։ Այգում հիմա նստարաններ և երեխաների համար խաղասարքեր են տեղադրվել բնակիչների կողմից, որպեսզի կանխվի տարածքը շուկայի վերածելու համայնքապետարանի մտադրությունը։
Հաղթանակի հուշարձանի տարածքը զբոսայգի դառնալու հեռանկար ունի
Մասնագիտությամբ ծրագրավորող Մագա Իսոյանը կարևորում է սրճարանների առկայությունը քաղաքում, որտեղ երիտասարդների համար առանձնապես ժամանցի վայրեր չկան։ Ծնունդով Ալավերդիից է, երկար տարիներ բնակվում է Երևանում։ Համաճարակի օրերին վերադարձել է՝ հեռավար աշխատելու, մաքուր օդ ու բնություն վայելելու։ Թեև քաղաքում արդեն զբոսայգիներ չկան, սակայն Մագան իր համար մեկուսանալու վայր է գտել․ Դեբեդի ափը հարմար է կորոնավիրուսյան վախերից ազատվելու ու մարզվելու համար։
«Սկզբում տանն էի մարզվում, ու քանի որ պարան էի բերել հետս, որոշեցի դուրս գալ։ Գետափը հրաշալի վայր է մեդիտացիայի համար կամ պարզապես նստել ու հանգստանալու համար։ Թաղամասը, որտեղ մեր տունն է, մոտ է գետափին, իմ բախտն այդ առումով բերել է։ Բայց քաղաքի այլ հատվածներում բնակվող երիտասարդներն, իհարկե, այդ հնարավորությունը չունեն։ Բնությանը մոտ լինելու կարիք բոլորն ունեն, դրա համար պետք է նախապայմաններ ստեղծվեն, քաղաքում այգիների, կանաչապատ տարածքների ու ծառերի պակաս կա։ Դրանք պիտի ստեղծվեն ու մարդկանց մաքսիմալ մոտեցնեն բնությանը»,- ասում է Մագա Իսոյանը։
Ըստ նրա՝ հարուստ բնությամբ աչքի ընկնող Ալավերդիում կարելի է զբոսաշրջությանը նպաստող ժամանակակից զբոսայգիներ ստեղծել՝ նաև տեղացիների համար հետաքրքիր ժամանց ապահովելու համար։ Ռեսուրսը կա, մնում է միայն ուժեղացնել բնություն-զբոսայգի-մարդ կապը։
Ըստ նրա՝ հարուստ բնությամբ աչքի ընկնող Ալավերդիում կարելի է զբոսաշրջությանը նպաստող ժամանակակից զբոսայգիներ ստեղծել՝ նաև տեղացիների համար հետաքրքիր ժամանց ապահովելու համար։ Ռեսուրսը կա, մնում է միայն ուժեղացնել բնություն-զբոսայգի-մարդ կապը։
- Մագա Իսոյանծրագրավորող
«Փոքրիկ պուրակներ կան, բայց դրանք անխնամ են և բարեկարգման կարիք ունեն։ Երբ փոքր էի, ընկերներիս հետ հաճախակի էինք հուշարձանի տարածք գնում։ Այնտեղ հիմա էլ շատ գեղեցիկ է, միայն թե ուշադրության պակաս կա պատկան մարմինների կողմից։ Կարելի է շատրվանները վերագործարկել, բարեկարգել տարածքը, մի քանի նոր նստարաններ դնել, ու հաստատ մարդկանց հոսքն այդ այգի շատ մեծ կլինի։ Կուզենայի, որ մեր այգիներում վոլեյբոլի համար նախատեսված վայր լիներ, ճեմուղիներ, վազքի ու մարզումների համար նախատեսված տեղեր»:
Հաղթանակի հուշարձանի տարածքը մոտ 2 հա (1,97) է։ Համայնքապետ Սասուն Խեչումյանի խոսքով, կորոնավիրուսի պատճառով հարկադրյալ կարանտինից հետո հանրային քննարկում կանցկացվի՝ տարածքը բարեկարգելու ծրագիրը ներկայացնելու համար։ «Ուզում ենք Հայրենականում զոհված մեր համաքաղաքացիների հիշատակի համար հուշատախտակներ տեղադրել՝ աստղերով նշելով զոհված մարդկանց քանակն ըստ բնակավայրերի։
Հաջորդ տարվա բնապահպանական տնտեսումների գումարների մի մասը կուղղորդվի հենց այդ ծրագիրն իրագործելու համար, թե չէ ոչ մի բան տարածքում չի հուշում, թե ինչի համար է հուշարձանը։ Բացի այդ, այգու մի հատված էլ փոքրիկ հանգստի գոտի վերածելու մտադրություն կա, որը նաև հեծանվուղի կունենա։ Ծրագիրը կա, մնում է հանրության կարծիքը համընկնի ծրագրի հետ։ Նաև պլաններ ունենք 50-100 բարձրարժեք ծառեր տնկենք այդտեղ ու նաև Էնգելս թաղամասում»,- ասում է Սասուն Խեչումյանը։
Հաջորդ տարվա բնապահպանական տնտեսումների գումարների մի մասը կուղղորդվի հենց այդ ծրագիրն իրագործելու համար, թե չէ ոչ մի բան տարածքում չի հուշում, թե ինչի համար է հուշարձանը։ Բացի այդ, այգու մի հատված էլ փոքրիկ հանգստի գոտի վերածելու մտադրություն կա, որը նաև հեծանվուղի կունենա։ Ծրագիրը կա, մնում է հանրության կարծիքը համընկնի ծրագրի հետ։ Նաև պլաններ ունենք 50-100 բարձրարժեք ծառեր տնկենք այդտեղ ու նաև Էնգելս թաղամասում»,- ասում է Սասուն Խեչումյանը։
Անմեղ զոհերի հուշարձանի տարածքի պուրակը՝ անուշադրության մատնված
Փոքրիկ պուրակ կա նաև քաղաքի մեկ այլ հատվածում՝ Անմեղ զոհերի հուշարձանի տարածքում (0,1 հա)։ Տարիներ առաջ, երբ կառուցվեց հուշարձանը, կարճ ժամանակահատվածում փոքրիկ այգին դարձավ երիտասարդների հանդիպման սիրելի վայրերից մեկը։ Վերջին շրջանում, սակայն, նստարանների վիճակը և վայրի խոտածածկույթը վկայում են այն մասին, որ տարածքը չի վերահսկվում կամ բարեկարգվում։ Համայնքապետ Սասուն Խեչումյանը կատարվածը վանդալիզմ է բնութագրում, իսկ բարեկարգելու առումով նշում է, որ տարածքի մի մասի խոտածածկույթը մաքրել են, մյուս մասով էլ շուտով կզբաղվեն։
~
The publication was prepared in the framework of "Strengthening Independent Media in Europe and Eurasia" project implemented by Media Initiatives Center, with the financial support of Internews․
Հրապարակումը պատրաստվել է Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոնի «Լրատվամիջոցների հզորացում Եվրոպայում և Եվրասիայում» ծրագրի շրջանակում, որն իրականացվում է Ինտերնյուսի ֆինանսական աջակցությամբ:
Հրապարակումը պատրաստվել է Մեդիա նախաձեռնությունների կենտրոնի «Լրատվամիջոցների հզորացում Եվրոպայում և Եվրասիայում» ծրագրի շրջանակում, որն իրականացվում է Ինտերնյուսի ֆինանսական աջակցությամբ: